Yükseköğretimde İstihdamda Durağanlık: Öne Çıkan Alanlar ve Gerileyen Bölümler
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2024 Yükseköğretim İstihdam göstergelerine göre, lisans mezunlarının kayıtlı istihdam oranı yüzde 75 olarak gerçekleşti. Bu oran, 2023 yılında yüzde 75,6 idi. Ön lisans mezunlarında ise istihdam oranı 2023’e göre düşerek yüzde 66,4 oldu.

En Yüksek İstihdam Tıp Mezunlarında
Lisans düzeyinde en yüksek istihdam oranına sahip bölüm %96,4 ile tıp oldu. Tıp bölümünü özel eğitim öğretmenliği (%95,1), elektrik öğretmenliği (%92,4), dil ve konuşma terapisi (%91,9) ve elektronik öğretmenliği (%91,9) izledi.
Alan bazında bakıldığında, lisans seviyesinde en yüksek istihdam oranı %86,7 ile sağlık ve refah alanında gerçekleşti. Onu mühendislik, imalat ve inşaat (%82,9), bilişim ve iletişim teknolojileri (%78,7) ve eğitim (%77,6) takip etti.
Ön Lisans Mezunlarında Polis Meslek Eğitimi Öne Çıktı
Ön lisans seviyesinde en yüksek istihdam oranına sahip bölüm %92,3 ile polis meslek eğitimi oldu. Bu alanı elektrik enerjisi üretimi, iletimi ve dağıtımı (%88,2) ve endüstriyel kalıpçılık (%87,4) izledi. Ön lisans düzeyinde en yüksek istihdam alanı ise %76,9 ile mühendislik, imalat ve inşaat olarak belirlendi.
İlk İş Bulma Süresi Lisans Mezunlarında Ortalama 14,4 Ay
Lisans mezunlarının ortalama ilk iş bulma süresi 2024 yılında değişmeyerek 14,4 ay oldu. Ön lisans mezunlarında ise bu süre 16,0 aya yükseldi. Dil ve konuşma terapisi bölümü mezunları, ortalama 2,2 ay ile ilk işe en kısa sürede başlayanlar oldu. Tıp ve özel eğitim öğretmenliği de kısa sürede istihdam sağlayan diğer bölümler arasında yer aldı.
En Yüksek Gelir Pilotaj Bölümünde
Lisans düzeyinde mezunlara en yüksek maaşı sağlayan bölüm pilotaj oldu. Onu matematik mühendisliği, uzay mühendisliği, tıp ve uçak mühendisliği takip etti. Ön lisans seviyesinde ise en yüksek gelir polis meslek eğitimi mezunlarına ait.
Lisans Mezunlarının Yarısından Fazlası Kendi Alanında Çalışıyor
2024 yılında lisans mezunlarının %56,1’i kendi eğitim alanına uygun işlerde çalıştı. Bu oran ön lisans mezunlarında %51,0 olarak belirlendi. Sağlık ve refah alanı lisans mezunlarının %79,9’u kendi alanında çalışırken, bu oran sosyal bilimler, gazetecilik ve enformasyon mezunlarında yalnızca %20,1 olarak gerçekleşti.
Değerlendirme: Veriler Ne Anlatıyor?
2024 verileri, yükseköğretim mezunlarının istihdamında genel bir durağanlık ve bazı alanlarda gerileme olduğunu gösteriyor. Lisans mezunlarının dörtte biri, mezuniyet sonrası kayıtlı istihdama katılamıyor. Özellikle sosyal bilimler gibi alanlarda, hem istihdam hem de alan uyumu dikkat çekici biçimde düşük.
Buna karşın sağlık, mühendislik ve öğretmenlik gibi uygulamalı alanlar, mezunlarına hem kısa sürede iş bulma hem de yüksek istihdam oranı sağlıyor. Pilotaj ve polislik gibi daha dar ve doğrudan mesleğe geçiş sağlayan programlar ise kazanç bakımından öne çıkıyor.
Veriler, mezunların sadece ne okuduklarının değil, hangi sektörde ve hangi koşullarda mezun olduklarının da giderek daha önemli hale geldiğini ortaya koyuyor.